
Bối cảnh tiến hóa của loài người:
- Khoảng 2,5 triệu năm trước, các loài thuộc chi Homo (người) bắt đầu xuất hiện ở Đông Phi. Homo Sapiens, loài của chúng ta, chỉ là một trong số nhiều loài người tồn tại, như Homo neanderthalensis (người Neanderthal), Homo erectus, Homo denisova, và các loài khác.
- Harari mô tả Homo Sapiens ban đầu như một loài động vật “không đáng kể” trong hệ sinh thái, không có lợi thế vượt trội so với các loài động vật khác, chẳng hạn như sư tử hay voi. Họ không phải là loài nhanh nhất, mạnh nhất, hay đông nhất.
Đặc điểm sinh học ban đầu của Homo Sapiens:
- Homo Sapiens xuất hiện khoảng 300.000 năm trước ở châu Phi. Họ có bộ não lớn hơn so với các loài động vật khác, nhưng điều này không ngay lập tức mang lại ưu thế vượt trội.
- Các đặc điểm vật lý như khả năng đi thẳng (đứng bằng hai chân) và sử dụng tay để thao tác công cụ đã có từ các loài Homo trước đó, nhưng Homo Sapiens vẫn chưa nổi bật trong hệ sinh thái.
Vị trí trong hệ sinh thái:
- Trong hàng triệu năm, các loài người, bao gồm Homo Sapiens, sống như những loài săn bắn hái lượm, phụ thuộc vào thiên nhiên để sinh tồn. Họ săn bắt động vật nhỏ, hái lượm thực vật, và thường xuyên di chuyển để tìm kiếm thức ăn.
- Harari nhấn mạnh rằng Homo Sapiens không phải là trung tâm của hệ sinh thái. Họ chỉ là một loài trong số hàng triệu loài, chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường như khí hậu, thiên tai, và sự cạnh tranh với các loài khác.
Tác động ban đầu đến môi trường:
- Dù chưa có ảnh hưởng lớn như sau này, Homo Sapiens đã bắt đầu tác động đến môi trường từ rất sớm. Khi di cư ra khỏi châu Phi (khoảng 70.000-100.000 năm trước), họ đã góp phần vào sự tuyệt chủng của một số loài động vật lớn (megafauna) ở các khu vực như Úc và châu Mỹ, thông qua săn bắn và cạnh tranh tài nguyên.
- Harari gọi đây là dấu hiệu đầu tiên của khả năng thay đổi hệ sinh thái của Homo Sapiens, dù vào thời điểm đó, họ vẫn chỉ là một loài động vật bình thường trong chuỗi thức ăn.
Sự khác biệt tiềm tàng:
- Mặc dù Homo Sapiens ban đầu không nổi bật, Harari gợi ý rằng họ sở hữu một tiềm năng độc đáo: khả năng nhận thức và giao tiếp phức tạp. Những khả năng này, được khám phá chi tiết hơn trong các chương sau, là nền tảng cho sự thống trị sau này của loài.
- Ở giai đoạn này, Homo Sapiens vẫn chưa phát huy hết tiềm năng của mình, nhưng các đặc điểm sinh học và xã hội ban đầu đã đặt nền móng cho những bước tiến vượt bậc sau này.